Twierdza Toruń, fortyfikacje 1944-1945 – przewodnik

Oddajemy w Państwa ręce kolejny, czwarty już tom przewodnika z serii Fortyfikacje Pomorza Nadwiślańskiego. Tym razem nie będziemy penetrować, jak w poprzednich książkach, rozległych twierdz fortowych. Udajemy się bowiem na południe i na wschód, aby opisać bardzo mało znane fortyfikacje polowe, wykonane przez Niemców pod koniec drugiej wojny światowej. Wykonano wówczas silne umocnienia w pierścieniu wokół Torunia. Założono także polową pozycję Drwęcy.

Umocnienia te, z racji ?obcego pochodzenia?, małej świadomości właścicieli i braku ochrony prawnej ulegały i ulegają szybkiej degradacji. Liczne schrony betonowe, o małych rozmiarach, są często zasypywane, rozbijane lub zabudowywane, przez co stopniowo znikają z krajobrazu.

W przewodniku opisano także kilka wycieczek nie związanych z fortyfikacjami okupacyjnymi ? po polskich schronach pozycji brodnickiej oraz rosyjskich szańcach przeprawy wiślanej w Osieku. Całości dopełniają Brodnica, umocniony most w Jabłonowie oraz niemiecka stacja radarowa Löwenfels.

Przewodnik stanowi owoc wieloletniej pracy autorów, zwłaszcza w zakresie badań terenowych. Mogą z niego korzystać zarówno początkujący amatorzy zwiedzania fortyfikacji, jak i doświadczeni eksploratorzy. Staraliśmy się opisać w miarę dokładnie sposoby dojścia do poszczególnych obiektów, nie narzucając jednak w większości przypadków konkretnej trasy zwiedzania, pozostawiając zainteresowanym pełną dowolność penetracji terenu ? tym bardziej, że większość obiektów leży w terenie interesującym przyrodniczo i krajobrazowo. Zaprezentowaliśmy także niektóre interesujące obiekty nie związane z fortyfikacjami, które napotkamy na fortecznym szlaku ? zabytkowe cmentarze, kościoły, dwory i stacje kolejowe? Całość uzupełniają koordynaty GPS opisywanych obiektów.